Podłączyłeś nową lodówkę i włączyłeś ją. Światła w kuchni natychmiast się wyłączają, a cyfrowe zegary na urządzeniach znikają. Czy to przerwa w dostawie prądu? Nie, to prawdopodobnie uszkodzony wyłącznik. Są one wyłącznikami bezpieczeństwa, które automatycznie odcinają zasilanie w części domu, gdy obwód elektryczny jest przeciążony. Domy mają wiele wyłączników, a wszystkie one znajdują się razem w rozdzielnicy elektrycznej - "mózgu" systemu elektrycznego Twojego domu.
Co to jest rozdzielnica elektryczna?
Tablica elektryczna (znana również jako tablica wyłączników) to metalowa skrzynka z drzwiczkami, zazwyczaj wbudowana w ścianę w mało widocznym rogu domu. Wewnątrz znajdują się wszystkie wyłączniki w domu. Wyłączniki można włączać i wyłączać. Bezpieczniki wyłączają się również automatycznie, gdy płynie przez nie zbyt duży prąd elektryczny - po to właśnie są.
W tablicy elektrycznej znajdziesz główny wyłącznik obwodu, który kontroluje zasilanie całego domu. Znajdują się tam również poszczególne wyłączniki, z których każdy jest odpowiedzialny za dostarczanie energii elektrycznej do określonej części domu lub mieszkania. Każdy wyłącznik powinien mieć etykietę, która identyfikuje obszar, który kontroluje.
Niektóre starsze domy nie mają wyłączników; zamiast nich mają bezpieczniki. Jeśli masz skrzynkę bezpieczników, nie zobaczysz żadnych przełączników na rozdzielnicy elektrycznej; zobaczysz wkręcane bezpieczniki. Jeśli Twój dom nadal korzysta ze skrzynki bezpiecznikowej, możesz mieć trudności z uzyskaniem ubezpieczenia lub możesz być zmuszony do zapłacenia wyższej stawki.
Prąd do domu dostarczany jest przez licznik elektryczny znajdujący się na zewnątrz, który kieruje prąd do panelu elektrycznego. Możesz odciąć ten główny dopływ energii elektrycznej za pomocą głównego wyłącznika w rozdzielnicy elektrycznej. Wyłącznik główny informuje również o amperażu usługi elektrycznej (amperaż to natężenie prądu elektrycznego). Firmy ubezpieczeniowe często są zainteresowane amperażem Twojego domu. Jeśli jest on niższy niż 100, być może trzeba będzie zaktualizować system.
Zasady działania rozdzielnicy elektrycznej
Wyłączniki obwodu wyzwalają się (to znaczy wyłączają), gdy obwód jest przeciążony. Są to urządzenia zabezpieczające, mające na celu zapobieganie uszkodzeniom urządzeń elektrycznych lub samego domu. Jeśli wyłącznik nie zadziała i nie odłączy zasilania, przeciążone obwody mogą wywołać pożar lub porazić kogoś prądem.
Każdy wyłącznik kontroluje jeden obwód; każdy obwód zazwyczaj odpowiada pokojowi lub obszarowi domu. Urządzenia wymagające dużej mocy, takie jak kuchenki elektryczne lub klimatyzatory mogą mieć swój własny wyłącznik. Wyłącznik jest przeznaczony do przenoszenia pewnego obciążenia elektrycznego; jeśli obciążenie elektryczne jest zbyt duże dla wyłącznika, dochodzi do jego wyłączenia. Dzieje się tak np., jeśli masz zbyt wiele urządzeń podłączonych do jednego obwodu.
Istnieją różne rozmiary wyłączników w zależności od tego, jak dużo energii elektrycznej muszą obsługiwać. Wyłączniki wahają się od 15 do 200 amperów; większość z nich ma albo 15, 20, lub 30 amperów. Wyłączniki mają również ratingi napięcia; pojedynczy wyłącznik obwodu zwykle zapewnia 120 woltów - typowa ilość potrzebna do świateł, telewizorów itp. Wyłącznik dwuobwodowy ma napięcie znamionowe 240 V. Takie wyłączniki funkcjonują dla urządzeń pobierających duże ilości prądu np. kuchenka. Kiedy wyłącznik się wyłączy, wystarczy tylko przerzucić przełącznik, aby go zresetować. W starszych domach ze skrzynkami bezpieczników, nie można go po prostu zresetować; trzeba wymienić cały bezpiecznik, jeśli wybuchnie.
Rozdzielnice w budynkach mieszkalnych
Przeznaczone są do rozprowadzania energii elektrycznej po budynkach mieszkalnych. Zawierają w sobie wiele różnorodnych aparatów zabezpieczeniowych, łączeniowych, sterowniczych i pomiarowych obwodów odpływowych wraz z połączeniami elektrycznymi i mechanicznymi. Mogą również zawierać wyposażenie aparatowe zasilającego obwodu dopływowego, poza jego zaciskami przyłączowym. W związku z tym występują w dwóch podstawowych wersjach natynkowej oraz podtynkowej. Podtynkowe pozwalają przede wszystkim ze względów wizualnych ukryć skrzynkę, która dla wielu może psuć wygląd pomieszczeń. Drzwiczki są zazwyczaj wykonane z półprzeźroczystego tworzywa, które mają ułatwić szybkie sprawdzenie, co się znajduje w środku. Rozdzielnice pełnią różne funkcje w zależności od ich umiejscowienia.
Stanowi ona centralny punkt instalacji elektrycznej każdego mieszkania oraz domu. Zwykle zlokalizowana jest w przedpokoju mieszkania bądź przedsionku domu jednorodzinnego, blisko drzwi wejściowych lub w korytarzu na jednej z mniej eksponowanych ścian. Można ją osadzić we wnęce bądź na powierzchni ściany. Powinna być umieszczona w miejscu i na wysokości (zwykle od 1,10 do 1,80 m nad poziomem podłogi) umożliwiającej swobodny dostęp do aparatury w niej zainstalowanej i łatwą obsługę. Każdy przewód musi zostać przyłączony do zacisków wyjściowych zabezpieczenia obwodu. Wolne gniazda natomiast odpowiednio zaślepione. W przeciętnym mieszkaniu wystarcza rozdzielnica prądowa 18 lub 24 modułowa, gdyż nie ma potrzeby dosadniejszego rozdzielania przewodów na poszczególne pomieszczenia, urządzenia.
Rozdzielnice pomiarowe
Służyć one mają do pomiaru rozliczeniowego urządzeń elektrycznych, zazwyczaj występują one na poszczególnych piętrach budynku. Najczęściej montowane są we wnękach na korytarzach, do których dostęp zostaje odpowiednio zabezpieczony.
Rozdzielnice tablicowe
Zamiennie nazywane są bardzo często tablicami elektrycznymi rozdzielnicy tablicowej wszystkie aparaty (liczniki, wyłączniki instalacyjne i różnicowo-prądowe, bezpieczniki itp.) montuje się na tablicy izolowanej z wyprowadzeniem zacisków aparatów na listwy zaciskowe, a wzajemne połączenia są wykonywane przewodami o żyłach co najmniej 2,5 mm. Zazwyczaj przymocowane są do ścian, jak również ukryte we wnęce lub odpowiednio obudowane. W nowoczesnych instalacjach obudowy wykonywane są z tworzywa nieprzewodzącego.
